jueves, 28 de mayo de 2009

O asasino de Víctor Jara


Logo de case 36 anos de silencio, José Paredes, un dos soldados que executou en setembro de 1973 ao cantautor e director teatral Víctor Jara, prisioneiro dos militares golpistas, confesou a súa participación e foi sometido a proceso e detido como presunto autor do homicidio, por orde do xuíz Juan Fontes, quen investiga o caso. Paredes, entón de 18 anos e cumprindo o servizo militar, integrou o pelotón que cribou con 44 disparos.
Paredes estaba detido xunto con outro ex conscripto desde o venres e confesara a súa participación á policía. Ao ir declarar o luns ante o maxistrado quixo retractarse, pero este resolveu procesalo. As súas declaracións comezaron a desenredar unha investigación que o xuíz Fontes quixo pechar cun único procesado -o coronel Mario Manríquez, director do campo de prisioneiros improvisado polos militares no Estadio Chile- e foi reaberta por presión dos querellantes, quen fixeron un chamamento público para que se entregasen máis antecedentes e pediron 90 novas dilixencias.

A clave para achegase aos autores directos tíñana os ex conscriptos que facían a mili e enviáronos a custodiar aos máis de 5.000 partidarios do derrocado Goberno de Salvador Allende detidos nas graderías do Estadio Chile, un recinto próximo ao palacio da Moeda. Paredes cumpría o servizo militar no rexemento Tezas Verdes, cuxo xefe era Manuel Contreras, quen despois foi o xefe da Dirección de Intelixencia Nacional (DINA), o principal aparello represor da ditadura de Augusto Pinochet.
O rexemento enviou dúas seccións desde o porto de San Antonio para custodiar os prisioneiros, que en Santiago os militares deixaron primeiro no Estadio Chile e, despois, cando xa non cabían neste recinto techado, no Estadio Nacional, o maior campo de fútbol do país. Jara foi detido ao día seguinte do golpe militar, xunto con outros 600 estudantes e académicos da Universidade Técnica do Estado que quixeron resistir desarmados o golpe militar. Recibiu un tratamento brutal no estadio. Militante comunista, era un dos símbolos culturais da experiencia socialista de Allende. Os soldados romperon a culatazos as súas mans, golpeárono e deixaron sen alimentos nin auga. Outros prisioneiros axudárono, pero a súa sorte estaba botada.
Un subtenente xogou á ruleta rusa cun revólver na tempa do cantautor e deulle o primeiro disparo mortal nos subterráneos do estadio. Despois ordenou a Paredes e outros soldados disparar ao corpo que convulsionaba agónico para rematalo, segundo o seu relato, transcrito polo Centro de Investigación Xornalística. Detrás presenciaba a escena o oficial Nelson Haase, a cargo dos interrogatorios nese recinto e que despois se incorporou á DINA.
Catorce prisioneiros correron a mesma sorte de Jara ese día. O corpo do cantautor foi arroxado despois na rúa e a súa viúva, Joan Jara, púidoo rescatar da morgue entre centos de vítimas, grazas á valentía dun funcionario do servizo de identificación que o recoñeceu e foi a avisarlle ao seu domicilio.
O nome de Haase xurdiu por primeira vez relación co caso de Jara. Na DINA tivo labores operativos e hoxe, aos seus 62 anos, é propietario dunha empresa de mobles e decoracións. En declaracións ao diario A Nación negou estar no Estadio Chile e dixo que na data do crime atopábase no sur do país.O xuíz ordenou á policía determinar a participación de Haase e pediu novas dilixencias. A xustiza busca identificar a un oficial coñecido como O Príncipe e a quen os prisioneiros describiron como louro, alto e de voz enérxica, e recordan porque foi quen máis se ensañó con Jara.

Joan Jara, a viúva do cantautor, sostivo que "a xustiza achégase á verdade" e recordou que a súa querela orixinal foi contra Pinochet. "Acá hai outros culpables. Son a xente que mandou disparar e torturar". Para o avogado querellante Nelson Caucoto, onde "houbo acción dun conscripto hai a orde dun oficial e deben ser tratados co máximo de rigor da lei, porque os soldados só foron a carne de cañón".
Albanel, xardineiro e camareiro dun restaurante en San Sebastián, un balneario a cen quilómetros da capital, Paredes alegou que "eu só era un pelao nomás" cando era trasladado ao cárcere de alta seguridade e pediu "buscar aos altos mandos".
Fuente: Axencias/insurxente.